1 op de 12 Europeanen heeft ‘waarschuwende’ zonnekeratose

Het zijn niet de jaren, maar de uv-kilometers die tellen. Met die slogan trekt Euromelanoma haar jaarlijkse preventiecampagne op gang. En die is vandaag meer dan ooit nodig, want elk jaar komen er in ons land bijna 46.000 nieuwe huidkankerpatiënten bij. Daarmee is huidkanker nog steeds de meest voorkomende én snelst stijgende kanker. Een studie bij 400.000 Europeanen toont voor het eerst ook hoe vaak ‘zonnekeratosen’ voorkomen, de voorlopers van huidkanker. “Tuinieren, wandelen, buiten spelen en sporten… het is allemaal oké maar bescherm je huid. Blootstelling aan de zon blijft de grootste risicofactor voor het ontwikkelen van huidkanker”, vertelt dermatoloog Thomas Maselis, Belgisch voorzitter van Euromelanoma.

Zonnekeratose als rode vlag

Samen met de lancering van haar 24e campagne in de strijd tegen huidkanker, maakt Euromelanoma de resultaten bekend van een grootschalig onderzoek naar de prevalentie van zonnekeratosen. Deze veel voorkomende huidaandoening – gekenmerkt door ruwe, schilferige vlekjes – wordt gezien als een voorloper van huidkanker omdat ze zich zonder behandeling kan ontwikkelen tot plaveiselcelcarcinomen.

De analyse van 394.681 klinische onderzoeken toont aan dat tussen 4,4% en 13,5% van de mensen in de 32 deelnemende landen de diagnose zonnekeratose kreeg. Dat betekent een algemene prevalentie van 8,2% of 1 op de 12 Europeanen. “Voor het eerst laat een studie zien hoe vaak actinische keratose voorkomt, al zal dit percentage nog iets lager liggen bij de gewone bevolking omdat de onderzoeken werden uitgevoerd bij een selectieve doelgroep in het kader van Euromelanoma. Maar je moet dit toch zien als een rode vlag, als een waarschuwing voor iets wat problematisch kan worden”, vertelt professor Véronique del Marmol, Europees voorzitter van Euromelanoma.

“Zonnekeratose is relatief gemakkelijk te behandelen als het vroegtijdig wordt ontdekt. Precies daarom is het zo belangrijk dat mensen zich een beeld vormen van hun eigen risicoprofiel. Als je een leven lang bent blootgesteld aan uv-straling – op het strand, in de tuin, op de golfbaan, onder de zonnebank of op het werk – dan loop je een groter risico om huidkanker te krijgen.”

Ambassadeurs Philippe Gilbert en Dries De Bondt

De campagne 'Risico op huidkanker: het zijn niet de jaren, maar de uv-kilometers die tellen' legt een verband tussen cumulatieve blootstelling aan uv-straling en het risico op huidkanker. Daarbij roept Euromelanoma op om regelmatig zelf je huid te onderzoeken en verdachte vlekjes te melden.

Als buitensporters bij uitstek scharen wielrenners Dries De Bondt en Philippe Gilbert zich als ambassadeurs achter de campagne. In filmpjes op Facebook en Instagram geven de Belgische profs mee hoe zij zich beschermen tegen de zon. Op www.euromelanoma.org vind je nog meer concrete tips om huidkanker te voorkomen en te herkennen.

Op de persconferentie van Euromelanoma bracht ook de Belgisch-Braziliaanse surfer Gaël van de Werve zijn persoonlijk verhaal als huidkankerpatiënt. “Tot mijn 31e heb ik in Brazilië gewoond. In mijn jeugd heb ik vaak zonnebrand gehad, ook al omdat er toen geen zonnecrèmes op de markt waren. Later ben ik wel zonnecrème gaan gebruiken, maar hield ik mij vaak niet aan een goede bescherming: op de allerwarmste uren uit de zon blijven, 1 uur voor uv-blootstelling zonnecrème aanbrengen, telkens opnieuw als je uit het water komt… Op mijn 19e had ik al enkele moedervlekken laten wegnemen, maar in 2016 klopte ik toch opnieuw aan bij een dermatoloog. De diagnose was confronterend: een melanoom. Gelukkig nog in het beginstadium en te behandelen. Sindsdien ga ik regelmatig op controle én ben ik heel voorzichtig in de zon: ik draag beschermende kleding, smeer mij voldoende in en zoek regelmatig de schaduw op. Tips die ik iedereen zou willen meegeven, ze zijn levensbelangrijk.”

Jaarlijks bijna 46.000 nieuwe huidkankerpatiënten in België

Dat preventie nog altijd nodig is, blijkt uit de harde cijfers voor huidkanker in België. In 2000 registreerde de Stichting Kankerregister in ons land ongeveer 11.000 nieuwe huidkankers; in 2019 waren er dat 45.733 – een stijging van meer dan 400% in 20 jaar. Dermatoloog Thomas Maselis: “Geen enkele kanker stijgt zo snel in aantal. De kans dat je voor de leeftijd van 75 jaar huidkanker ontwikkelt is één op vijf én neemt nog steeds toe. Maar liefst 40% van alle gediagnosticeerde kankers bij de mens is huidkanker. Vandaar onze dringende oproep: check je huid en bezoek bij twijfel je huisarts of dermatoloog. Want de totale uv-blootstelling in je leven is een belangrijkere trigger voor huidkanker dan je leeftijd.”

De drie frequentste tumoren van de mensenhuid zijn het basaalcelcarcinoom (70% van alle huidkankers), het spinocellulair epithelioom en het melanoom. Maselis: “Het basaalcelcarcinoom komt hoofdzakelijk bij de oudere bevolking voor. Typische klachten zijn wondjes die niet vanzelf genezen of uitbreidende rode vlekjes op de romp met een blinkend randje. Dit soort tumoren neemt het snelst toe door de jaren heen, maar gelukkig zaaien ze meestal niet uit en sterven er weinig mensen aan. Spinocellulaire epitheliomen, rode tumoren met een dikke korst, kunnen in een later stadium wél uitzaaien en hadden in 2017 in België 137 sterfgevallen tot gevolg. Ze komen het meest voor op chronisch aan de zon blootgestelde huidgebieden van mensen die veel buiten zijn.”

De minst frequente maar met stip gevaarlijkste van de drie meest voorkomende huidtumoren is het melanoom, uitgaand van de pigmentcel. Deze tumor, meestal gekenmerkt als een onregelmatige donkere vlek die groeit en verdikt, zaait al in een zeer vroeg stadium uit. “Als er meer dan twee mensen in de familie zijn met melanoom is het extra opletten, want dat verhoogt duidelijk de kans om ook een melanoom te ontwikkelen. De gevaarlijkste subvorm is het amelanotisch melanoom, slechts in 2% van de gevallen, omdat die vlekken niet donker verkleuren en daardoor het typische kenmerk van onregelmatig gepigmenteerde plek verliezen. Al is er ook goed nieuws: we zien steeds meer melanoompatiënten die in een vroeg stadium op consultatie komen, wat betekent dat mensen alerter worden”, aldus nog Thomas Maselis.

Campagne is mede mogelijk gemaakt dankzij deze sponsors.

Over Euromelanoma – www.euromelanoma.org
​Euromelanoma, een geëngageerd netwerk van Europese dermatologen in 33 landen, streeft naar meer bewustzijn rond huidkanker. Daarvoor zet Euromelanoma sterk in op het informeren en sensibiliseren van het grote publiek. Anderzijds delen de dermatologen hun wetenschappelijke kennis en ervaring met de zorgsector. Ook werken ze samen met beleidsmakers om ervoor te zorgen dat de behandeling van huidkanker volledig wordt erkend en ondersteund in de gezondheidszorg. Euromelanoma werd in 1999 opgericht door zes Belgische dermatologen.

Meer info of wenst u een interview met een patiënt of dermatoloog
​Kirsten Van de Werf I RCA I 0492 12 77 54 I [email protected]